En Castro Caldelas o mes de agosto recupera un esencia a tempos pasados. Nesta vila, as tradicións labregas son moito máis ca un recordo; son un comisionado vivo que os seus veciños coidan con agarimo. Un ano máis, a sega do centeo volveu a ser protagonista, revivindo aquel esforzo comunal que un día foi esencial para o sustento das familias e hoxe se converte nun símbolo de identidade cultural.
O centeo, sementado hai pouco menos dun ano polo concelleiro Manuel Pérez, máis coñecido como “o Clarete”, é o eixo desta actividade que mestura traballo e celebración. Pérez, coma os seus devanceiros, coidou a terra con dedicación, garantindo que a colleita fose mucho. Pero esta sega ten un obxectivo máis profundo: recoller a palla necesaria para a Festa dos Fachós, unha das manifestacións culturais máis antigas e singulares de Galicia.
A sega do centeo en Caldelas non é simplemente un acto agrícola. É un ritual cargado coa emoción do vindeiro mes de xaneiro. A medida que a máquina de segar abría camiño deixando tumbada a palla e os mollos se amoreaban pola leira, cada contrariedad de ferramenta parecía un eco do pasado, un testemuño da perseveranza e do espírito que definiron estas terras durante séculos. A mañá avanzaba, e co traballo ben encamiñado, chegou o momento do debido refrigerio. Como non podía ser doutro xeito, o almorzo na leira foi un festexo en si mesmo, con produtos da zona que celebraban os sabores auténticos da terra.
Este ano, a sega tamén tivo unha novidade exclusivo. A alcaldesa, Sara Inés Vega, anunciou que todo o proceso foi gravado para ser proxectado no futuro “Museo dos Fachós”, cuxas obras comezarán en breve no castelo da vila, creando un espazo dedicado a preservar e difundir a historia desta festa única. A Festa dos Fachós, que terá área o 19 de xaneiro de 2025, é o momento culminante deste proceso. Esa noite, entre “o lusco e fusco”, a vila de Castro Caldelas encherase de lume e tradición, cando o gran “fachón” de 30 metros de lonxitude e os 500 fachós individuais percorran o casco histórico ata rematar nunha fogueira monumental no adro do santuario dos Remedios.
Declarada de interese turístico, esta festa non só é unha homenaxe a San Sebastián, senón tamén un tributo á forza dunha comunidade que se resiste a perder as súas raíces. A sega do centeo en Castro Caldelas é, pois, moito máis ca unha simple convento; é unha mostra de que a tradición pode seguir viva e adaptarse aos tempos, sen perder o seu valencia esencial.
E, por conseguinte, mentres o lume dos fachós siga aceso, a identidade desta terra permanecerá intacta.