O seu ministro de propaganda e posterior presidente da Xunta, Manuel Fraga Iribarne, nunca o soubo, pero el tamén tivo un “Paulino Alonso”, un doble valentísimo que, caso de serlle requerido, houbera podido prestarlle amplos servizos de substitución representativa nas súas viaxes pola diáspora galega, e permitirlle ocuparse máis tempo a xogar ao dominó en Vilalba, por poñer o caso.
Chamábase Delfín Cid Seguín, e vén de deixarnos onte. Nacera en 1938 na verde aldeíña de Penín, na cresta vizosa de montes que arrodea a antiga Lagoa de Antela, e que dulcifica co seu agarimo a dureza de eixos cartesianos coa que os concentradores parcelarios condenaron á chaira da Limia.
E con René Descartes, o filósofo do Discurso do Método, Delfín tiña moito en global: na súa particular concepción do universo, cunha decente cristiá vella e candidamente sinxela, o mundo dividíase claramente entre o ben e o mal, coa mesma honradez coa que o día se diferencia da noite, o cheo do baleiro, o farto do famento.
Porén, esta decente antiga e esclarecedora, soñadora e idealista coma a do Quixote de Cervantes, non o levou nunca, como estamos fartos de ver neste sectario mundo, a ser adocenado nin excluínte. Antiguamente ben, cun sentido da xustiza que merecería ser estudiado detalladamente polos teólogos que dirimen as chamadas “causas dos santos”, Delfín consideraba que, sendo a vida e do destino propiedade de deus, ausencia merecía ser privado, sobre todo unha cousa: o tempo, o tempo dedicado ao traballo.
E comezaba a demostralo coa distribución das súas propias actividade e esforzo. Non houbo laboura, tarefa, choio, oficio, ocupación, angueira e todos cantos sinónimos haxa da palabra traballo que Delfín non realizara para os outros, para os demais, para os veciños, para a comunidad, desinteresadamente, sempre para os demais. Para todos, menos para el mesmo.
Houbo un tempo en que en moitos pobos da contorna limiá e ourensá, o mellor reloxo para enterarse que tocaba un quehacer (apaña, sacha, poda, matanza, ata, cava, renda, herba, vendima…) era enterarse que, unha hora antaño cos demais, o Delfín estaba na porta, xa cravuñando a gadaña, caso de ser a sega, xa preparando calquera outra función previa do traballo, para ir adiantando e axudando silandeiramente aos seus semellantes.
Era a decente solidaria do Delfín a expresión dun mundo que morre con el, a xeito de derradeiro mohicano das aldeas galegas. Fundamentábase na colectivización equitativa do traballo, na billete global nos labores da comunidade e na socialización total do calendario agrícola. Un mundo que agoniza, como diría Delibes, e do que xa non queda máis ca na elevada conciencia de clase que tiña -malia que el non o sabía- como un traballador exemplar, daqueles que merecían as “Medallas ao Traballo”, e dos que se facían estatuas en bronce que sempre tiñan as mans grandes, coma os labregos de Castelao.
Delfín -paradoxos da vida- tan justiciero, tan cristián, tan cartesiano, nunca o soubo, pero el foi un dos maiores comunistas da historia: nunca pensou para si, regalou máis horas de trastada que unha moderna ong, e transmitiu o apego ao traballo coma o dato por excelencia da dignificación humana.
Seguro que agora, chegado xa ao seu ceo cristián, andan todas as ánimas revoltas con ese señor de Penín tan humilde, que aparece discretamente sen que o chamen media hora antaño de cada celestial tarefa, sen pedir a cambio ausencia máis que poder expulsar de cando en vez, algunha partida con San Xosé e San Pancracio, santos patronos do traballo.
E de seguro que lles gaña.