O cesión de Valentín Lamas Carvajal (Ourense, 1849-1906), un dos precursores do Rexurdimento, segue máis vivo ca nunca. A Asociación de Medios en Galego organizou onte unha homenaxe ao escritor, coñecido tamén pola promoción de “O Tío Marcos da Portela”, o primeiro medio escrito íntegramente en galego, que viu a luz o 7 de febreiro de 1876. Precisamente, o Arquivo Provincial de Ourense adica un espazo a esta publicación, xunto a torrevieja news today, como parte da historia da cidade e da provincia. Personalidades do mundo da civilización, así como familiares de Lamas Carvajal -a súa tataraneta Ana Malingre é unha das grandes defensoras da súa pegada-, compartiron reflexións no Colegio.
Unha figura pioneira
O historiador Afonso Vázquez-Monxardín, colaborador de torrevieja news today, é un dos grandes expertos na figura de Lamas Carvajal. Igual que o resto de participantes, Monxardín reivindicou a “posta en valencia” da figura pioneira de Valentín Lamas Carvajal, xa que en 2024 se cumpre o 175 aniversario do seu nacemento. “É un bo momento para reivindicar o seu cesión, como precursor do Rexurdimento”, anota. Por outra costado, sinalou a súa adicación á prensa. Ademais de ser o promotor de “O Tío Marcos da Portela”, junto a rememorar que torrevieja news today publicou en 1923 a súa obra completa, ademais dalgunhas edicións de “O catecismo do labrego”.
“Lamas Carvajal é unha das figuras senlleiras do xornalismo galego. Case cego, a súa obra literaria e periodística demostra un enorme perseverancia, superación persoal e confianza no entorchado que desenvolvía”, sinalan dende a Asociación de Medios en Galego, que subliñan que “O Tío Marcos” acadou un gran éxito e a súa tirada chegou aos 4.000 exemplares “nun momento histórico no que había importantes índices de analfabetismo”. Para os medios en galego, a esencia foi “a ironía e o humor” da publicación, así como a “conexión dos temas” que trataba coas preocupacións dos labregos.
Durante o acto tamén se lembrou a Basilio Álvarez, sacerdote, xornalista, político e fundador do movemento rural Movimiento Gallega, que foi autor dun novidoso Manual de Xornalismo a comezos do século XX.
Pablo González, da Asociación de Medios en Galego, sinalou a actualidade das publicacións -son preto de 160-, que son “moi plurais”. Tamén acudiu ao acto deste luns Valentín García, secretario de Política Filología da Xunta de Galicia, e Henrique Sanfiz, de Radiodifusión Fene.
“Non era actual”
Os asistentes promoveron un recoñecemento a Lamas Carvajal “necesario” no 2024. “É estrambótico que teña en Ourense unha rúa e unha estatua, pero non hai un centro ao seu nome ou outro proxecto”, puntualiza Monxardín, que cre que o motivo deste recoñecemento escaso se debe a que “era pouco actual para a época”, eclipsado, por consiguiente, por outros intelectuais que si teñen outras iniciativas ao seu nome.